Mono no aware, nói một cách khái quát, là thứ cảm xúc hay tâm trạng sâu lắng khi chạm tới sự cơ vi và mong manh của đời người. Một học giả thế kỷ 18 tên là Motoori Norinaga chủ trương rằng đây là tư tưởng trung tâm của mỹ học thời kỳ Heian, và sau khi ông chỉ ra tầm quan trọng của nó trong “Truyện Genji” (Genjimonogatari) – xuất hiện vào thế kỷ 11 và có thể được coi là cuốn trường thiên tiểu thuyết sớm nhất trên thế giới – thì quan điểm này bắt đầu được chấp nhận rộng rãi. Chữ mono trong tiếng Nhật là một khái niệm rộng và mơ hồ, tuy nhiên trong trường hợp này nó được dùng để chỉ thế giới của những đối tượng khách quan nằm ngoài thế giới cảm tính của cá nhân. Mặt khác, aware là thế giới cảm tính chủ quan, theo đó mono no aware là thứ cảm xúc hòa trộn được sinh ra từ sự thống nhất giữa thế giới của những đối tượng khách quan với thế giới của cảm tính chủ quan.
U huyền vốn là một từ Hán Nhật dùng để chỉ những cảnh giới sâu xa, vi diệu và thần bí mà con người không dễ dàng nắm bắt được, tuy nhiên trong waka thời kỳ trung đại, đây lại là từ để chỉ một trạng thái lý tưởng mà ở đó vẻ đẹp tao nhã đóng vai trò chủ đạo khiến nảy sinh những cảm xúc hay tâm trạng sâu xa nằm ngoài ngôn ngữ. Ngoài ra, trong nghệ thuật noraku, nó còn có nghĩa là những thứ đẹp một cách tao nhã và mềm mại.
Wabi/sabi là hai khái niệm khá giống nhau và thường được xếp cạnh nhau, tuy nhiên wabivốn có nghĩa là nỗi buồn man mác, dịu nhẹ còn sabi là tâm trạng đối với những cái xưa cũ (đây vốn là một từ đồng nghĩa với sabi là gỉ sét). Đặc biệt trong trà đạo và haikai, tâm trạng chìm đắm trong trạng thái thưởng thức cùng với nỗi buồn man mác, dịu nhẹ và niềm xao xuyến trước những điều xưa cũ, tức là cái tâm trạng được thể hiện bằng cặp từ wabi/sabi, rất được coi trọng.