Đề bài: Nhà văn Ostrovsky đã nói: “Tình bạn trước hết phải chân thành, phải phê bình sai lầm của bạn, phải nghiêm chỉnh giúp đỡ bạn sửa chữa sai lầm”.
Hãy bình luận ý kiến trên
Bài làm
“Bạn về có nhớ ta chăng
Ta về nhớ bạn như trăng nhớ trời.”
“Trăng lên khỏi núi mặc trăng,
Tình ta với bạn khăng khăng một niềm.”
Nhân dân ta đã có những câu ca dao rất hay về tình bạn như thế đấy.
Trong cuộc sống, chúng ta ai cũng có, ngoài tình gia đình, một thứ tình cảm là nhu cầu rất lớn đối với mình, đó là tình bạn. Con người ta sẽ trở nên cô độc nếu không có bạn bè. Con người sẽ trở nên tốt hơn nếu như có những tình bạn đẹp. Tình bạn là cần thiết như vậy đấy. Nhưng cũng có những quan niệm khác nhau về tình bạn. Tôi thì, tôi rất đồng ý với quan niệm của nhà văn Nikolai Ostrovsky: “Tình bạn trước hết phải chân thành, phải phê bình sai lầm của bạn, phải nghiêm chỉnh giúp đỡ bạn sửa chữa sai lầm.” Đó là một quan niệm đúng đắn về tình bạn, một tình cảm đẹp đẽ và cao quý.
Đúng vậy, tình bạn không đơn thuần là sự qua lại thăm hỏi nhau mà còn là sự chân thành giúp đỡ nhau trong lúc khó khăn và biết phê bình tự phê bình khi mắc sai lầm.
Trước hết, sự chân thành là điều thiết yếu trong tình bạn. Tình bạn phải chân thành thì mới bền vững. Không thể có tình bạn lâu dài nếu như trong tình bạn có sự giả dối. Ta có chân thành với bạn thì bạn mới có thể tin ta. Nếu ta giả dối trong tình bạn, ta sẽ đánh mất niềm tin của bạn đối với ta. Mà trong tình bạn, nếu như đã mất niềm tin thì có nghĩa là đã mất tất cả. Vì vậy muốn giữ vững tình bạn ta phải giữ vững niềm tin đó. Có sống chân thành với bạn, bạn có tin ta thì bạn mới thổ lộ hết băn khoăn, thắc mắc, nguyện vọng của bạn với ta. Biết được những tâm sự của bạn, ta có thể giúp bạn vượt qua những khó khăn trở ngại. Một tình bạn mà trong đó hai bên có sự giúp đỡ nhau, tin tưởng lẫn nhau thì đó là một tình bạn đẹp. Tình bạn đẹp là cơ sở của tình bạn lâu bền, mà tình bạn lâu bền chính là điều mà chúng ta mong muốn. Để đạt được mong muốn đó, không gì khác hơn là phải chân thành với bạn.
Sự chân thành trong tình bạn là cần thiết như vậy đó. Nhưng ta phải thể hiện điều đó như thế nào để bạn hiểu đúng sự chân thành của ta ?
Không thể nói rằng ta đã có một tình bạn đẹp khi mà ta lại không tin bạn. Vì nếu như ta nghi ngờ bạn thì tình cảm trong ta không thể nảy sinh được sự chân thành. Mà nếu không có sự chân thành thì làm sao có được tình bạn bền vững tốt đẹp. Vì vậy, ta phải tin bạn như tin ở chính mình. Ta tin bạn, ta chân thàn với bạn thì bạn cũng tin ta, sống tốt với ta. Nhưng ta không được, trong một lúc nào đó, lợi dụng niềm tin của bạn để lừa dối bạn, để vụ lợi trong tình bạn. Sự kết bạn chỉ là để thỏa mãn nhu cầu tình cảm, để cho chứ không phải để đòi. Đòi hỏi sẽ dẫn chúng ta đến những tính toán lợi dụng. Mà sự lợi dụng thì đến một lúc nào đó sẽ lộ ra. Một khi điều đó bị vạch rõ thì ta có thể giữ lại sự tôn trọng của bạn đối với ta được chăng ? Đánh mất sự tôn trọng của bạn thì sớm muộn tình bạn sẽ tan vỡ. Ta sẽ mất bạn và đánh mất cả chính mình. Nếu ý kiến của ta là đúng, thì sau một thời gian, khi nỗi giận đã nguôi, bạn sẽ hiểu ra lẽ phải, sẽ nhận ra sự chân thành hết lòng vì bạn của ta. Tình bạn qua đó sẽ đẹp hơn lên. Cũng có thể bị xử phê bình thẳng thắn mà bạn vĩnh viễn xa ta, cũng không nên vì thế mà quá đau buồn. Buồn đấy, nhưng ta cũng có thể kịp nhận ra một tình bạn chân chính hay ích kỷ và sẽ rút được kinh nghiệm để xây dựng một tình bạn khác đẹp hơn, trong sáng hơn. Nhưng chỉ phê bình thì cũng chưa đủ. Ta còn cần phải giúp đỡ bạn sửa chữa sai lầm đó. Nếu có ta giúp đỡ, bạn sẽ thêm vững tin và quyết tâm sửa chữa sai lầm. Giúp được bạn tiến bộ, làm sao ta không vui cho được. Niềm vui đó sẽ càng lớn khi ta hiểu được rằng việc làm của ta đã củng cố tình bạn thêm đẹp đẽ vững bền.
Trong cuộc sống không thiếu những người vì nể bạn, có khi cả vì thương bạn nữa, mà bỏ qua những lỗi lầm của bạn, thậm chí bao che cho những khuyết điểm bạn mắc phải. Những kiểu bạn bè như thế thường không tránh khỏi phải trả giá đau xót. Bởi vì, sự bao che của ta sẽ làm cho bạn không nhận ra lỗi lầm, có chỗ dựa để chối bỏ sự giúp đỡ của tập thể, của thầy cô... Bạn sẽ cho là mình không có lỗi, và sẽ tiếp tục lún sâu vào những sai lầm. Và có khi chính vì sự sai lầm đó mà nảy sinh mâu thuẫn giữa ta và bạn. Đến lúc đó, dù có làm gì đi nữa thì cũng khó có thể hàn gắn được lại tình bạn. “Thương cho đòn cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”. Ta thương bạn, giúp bạn thì ta phải tìm hết cách giúp bạn nhìn ra và sửa chữa các sai lầm.
Có lẽ nào khi bạn gặp sự buồn phiền thì ta lại bỏ mặc bạn ? Có lẽ nào khi bạn đạt được những điều mơ ước thì ta lại ghen tị. Tất cả những điều đó không thể hiện chút gì sự chân thành. Có chia sẻ, thông cảm những khó khăn, vui buồn của bạn thì ta mới có thể nói rằng mình là người biết nghĩ đến bạn. Bạn đau buồn, ta động viên an ủi, bạn gặp khó khăn, ta giúp đỡ. Bạn có niềm vui ta cùng chia sẻ. Đó cũng chính là sự chân thành trong tình bạn. Để tình bạn tốt đẹp ta cũng phải biết tha thứ những lỗi lầm của bạn. La Bruy, một nhà văn Pháp đã nói: “Nếu không biết tha thứ những lỗi lặt vặt cho nhau thì không thể bầu bạn lâu dài được”.
Tình bạn thường chỉ nảy sinh giữa hai, ba người với nhau. Nhưng như vậy không có nghĩa là ta phải tách khỏi tập thể để tình cảm khỏi bị hòa tan trong số đông. Tình bạn sẽ đẹp hơn nên nếu như ta biết kết hợp tình bạn thân thiết với quan hệ gắn bó trong tập thể rộng rãi. Ta không nên cho rằng tình bạn đối lập với mối quan hệ tập thể rộng rãi. Trải qua những quan hệ với nhiều người khác, tình bạn sẽ được thử thách. Nếu đó là tình bạn chân chính, nó sẽ càng bền vững.
“Tình bạn, quen nhau từ thuở bé, giúp nhau mà lớn khôn”. Chơi thân với nhau nhưng không vì tình cảm mà có thể bỏ qua cho bạn những sai lầm, ngược lại ta phải nghiêm chỉnh phê bình và giúp đỡ bạn sửa chữa sai lầm. Có làm như vậy mới giúp cho bạn ngày càng tốt hơn, tình bạn mới lâu dài bền chặt. Có thể sự phê bình của ta sẽ làm bạn hiểu lầm hay tức giận mà xa lánh ta.
Phê bình bạn là điều cần thiết. Nhưng nếu ta không biết cách thì chính sự phê bình đó sẽ là nguyên nhân làm tan vỡ tình bạn. Trước hết, phê bình phải xuất phát từ lòng yêu thương bạn. Trong tình bạn, dù thân mấy cũng không khỏi có những va chạm. Nếu như sự phê bình của ta chỉ đơn thuần để thỏa mãn những hiềm khích của ta đối với bạn thì sự phê bình đó chỉ là ngòi nổ cho những rạn nứt trong tình bạn. Cũng không nên vì muốn cho bạn tiến bộ nhanh chóng mà nôn nóng, gay gắt phê bình. Dù đó là thiện ý cũng không tránh khỏi làm bạn tự ái, vừa không nhận ra khuyết điểm vừa dễ hiểu lầm ta. Cách góp ý tốt nhất là nhẹ nhàng phân tích có tình có lý. Cũng có thể tranh luận cởi mở giữa ta và bạn để tìm ra ý nghĩ nào đã dẫn bạn đến sai lầm mà góp ý. Bạn đã nhận ra sai lầm, giúp bạn sửa chữa càng cần phải kiên nhẫn. Nếu sai lầm đã trở thành thói quen xấu, càng phải kiên nhẫn hơn. Sự kiên nhẫn, gần gũi của ta sẽ làm cho bạn không mặc cảm tội lỗi, không lẻ loi giữa tập thể, tự tin mà tiến bộ dần lên. Làm được tất cả những điều đó là ta đã xây dựng được một tình bạn chân chính. Tình bạn ấy sẽ giúp ta thêm tin cậy ở những người xung quanh, thêm tin cậy cuộc sống.
Chúng ta hẳn đã chứng kiến nhiều, được nghe nói nhiều về những tình bạn đẹp. Một trong những tình bạn thân thiết mà người Việt Nam chúng ta hầu như ai cũng biết đó là tình bạn giữa Lưu Bình và Dương Lễ. Đó là tấm gương sáng về tình bạn, về thái độ nghiêm khắc phê bình và việc hết lòng giúp đỡ bạn sửa chữa sai lầm. Ta đã thấy đó, khi đã đỗ đạt và có một vị trí xứng đáng trong đời, Lưu Bình vô cùng xúc động nhận ra tình bạn cao cả của Dương Lễ đối với mình.
Trong cuộc sống của chúng ta hiện nay, tình bạn đẹp không hiếm. Nhưng vẫn còn tồn tại một thứ tình bạn cần phê phán, đó là tình bạn giữa những kẻ vụ lợi. Cái gọi là tình bạn của họ chỉ là sự liên kết làm ăn bất chính. Họ cần đến nhau cũng chỉ vì những lợi ích riêng của mình. Đến một ngày nào đó, nếu thấy không còn cần thiết, họ có thể quay lưng lại và nhanh chóng đi tìm một kẻ khác cùng chung mục đích. Thứ tình bạn đó cần phải lên án, phải xóa bỏ.
Em cũng có một tình bạn. Có lẽ tình bạn đó chưa được hoàn hảo lắm. Nhưng chúng em vẫn đang làm theo lời khuyên của Nikolai Ostrovsky, nhà văn - người bạn lớn của bao thế hệ thanh niên ta. Và em tin rằng, chỉ cần mỗi chúng em cố gắng thêm một chút thì tình bạn, tình bạn từ thuở ấu thơ đã giúp đỡ chúng em rất nhiều trong rèn luyện học tập, sẽ lớn lên theo tuổi chúng em và sẽ ngày càng trong sáng hơn. Mong cho trong chúng ta, ai cũng có một tình bạn chân chính, tốt đẹp.
Lê Hồng Hạnh
Học sinh lớp 9 trường PTCS Lê Ngọc Hân, HN
Nguồn: Sách “Tuyển tập những bài văn hay 9” - NXB Trẻ